μουσεία

μια μέρα στ' Απεράθου

 

 

Η Απείρανθος ή τ’ Απεράθου, σε γενική πτώση, όπως είναι το κανονικό της όνομα, ένα από τα πιο γνωστά χωριά των Κυκλάδων, βρίσκεται χτισμένη στην καρδιά της ορεινής Νάξου. 

  

 

Το ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ θα το βρείτε στην Πλάτσα, την κεντρική πλατεία του χωριού. Ιδρύθηκε το 1986, στη μνήμη του Απεραθίτη αγωνιστή της Αντίστασης Γιάννη Κατεινά, και διαθέτει περισσότερα από 1.200 εκθέματα λαϊκής τέχνης. Όλα τα εκθέματα είναι δωρεές των κατοίκων του χωριού. Το μουσείο στεγάζεται σ' ένα παραδοσιακό οίκημα, που αποτελείται από τρία δωμάτια (κουζίνα, εργαστήρι με αργαλειό, κρεβατοκάμαρα) και την αυλή.

Ο επισκέπτης μπορεί να δει πώς ήταν το εσωτερικό ενός απεραθίτικου σπιτιού πριν από έναν αιώνα, και να περιεργαστεί διάφορα καθημερινά και αγροτικά εργαλεία, κάθε είδους «σύνεργα» για το όργωμα και τη σπορά, για το θέρισμα, το λίχνισμα και τη συγκομιδή του καρπού, ή για την παρασκευή του ψωμιού (από το ζύμωμα μέχρι το ψήσιμο). Επίσης, στο μουσείο εκτίθενται έπιπλα, οικιακά σκεύη, μουσικά όργανα –όπως το ντουμπάκι (τύμπανο), η τσαμπούνα (γκάιντα) και το σουβλιάρι (φλογέρα)– παραδοσιακές φορεσιές εκείνης της εποχής και, κυρίως, εξαιρετικά υφαντά που εξυμνούν την τέχνη των γυναικών τ’ Απεράθου.

 

 

Κάτι μαγειρεύεται;...

 

 

Το ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα, εάν εξαιρέσει κανείς τις πανεπιστημιακές συλλογές. Ιδρύθηκε το 1964, αλλά κατά τη διάρκεια της δικτατορίας η λειτουργία του διακόπηκε. Επαναλειτούργησε το 1987, με πρωτοβουλία του Μανόλη Γλέζου, ο οποίος πρόσφερε την προσωπική του συλλογή από πετρώματα και δείγματα απολιθωμάτων.

 

Το μουσείο στεγάζεται στο κτίριο του δημοτικού σχολείου και διαθέτει πάνω από 2.000 σπάνια δείγματα ορυκτών, πετρωμάτων, μεταλλευμάτων και απολιθωμάτων. Μεγάλο μέρος καταλαμβάνει η έκθεση που αφορά τη σμύριδα (ή σμυρίγλι, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι). Το σκληρό και σκούρο πέτρωμα είναι το πιο πολύτιμο μέταλλο της Νάξου, αφού τα σμυριδωρυχεία έδιναν δουλειά στους Ναξιώτες για πολλές δεκαετίες. Εξαιτίας της σκληρότητάς της, η σμύριδα χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα για την κατασκευή εργαλείων επεξεργασίας του λίθου. Στο μουσείο υπάρχουν ακόμα και χάρτες των περιοχών που βγάζουν σμύριδα, καθώς και μικροφωτογραφίες με τα συστατικά της.

Από τα υπόλοιπα εκθέματα του μουσείου, κεντρική θέση έχουν τα πετρώματα της Νάξου και των άλλων κυκλαδίτικων νησιών: το μάρμαρο της Νάξου, λευκό, με μεγάλη διαφάνεια και εξαιρετική ποιότητα, από το οποίο είναι φτιαγμένα τα μνημεία της κλασικής εποχής· δείγματα από το μάρμαρο της Πάρου, που ονομάζεται λυχνίτης και ήταν γνωστό σε όλο τον αρχαίο κόσμο για την ποιότητά του· λεπίδες οψιανού από τη Μήλο, ενός ηφαιστειογενούς πετρώματος που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι του προϊστορικού Αιγαίου για να κατασκευάζουν τα εργαλεία τους, αλλά και θηραϊκή γη, το ηφαιστειογενές υλικό που προέρχεται από τη Σαντορίνη, το οποίο αποτελούσε κύριο δομικό υλικό και εξαγόταν σε πολλές χώρες του κόσμου, προτού ανακαλυφθεί το μπετόν. (Μάλιστα, επειδή διαθέτει άριστες μονωτικές ιδιότητες, το υλικό αυτό χρησιμοποιήθηκε και στην κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ).



Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να δει πετρώματα από την Αίτνα και τον Βεζούβιο, κυανίτη από τη Βραζιλία, άργυρο, ρουμπίνια και πετρώματα από μετεωρίτες. Η ενότητα των απολιθωμάτων περιλαμβάνει σπάνια δείγματα από την Ελλάδα και τον κόσμο. Πιο εντυπωσιακά απ’ όλα είναι τα οστά ενός νάνου ελέφαντα, που έζησε στη Νάξο πριν από 70.000 χρόνια! Κάθε έκθεμα παρουσιάζεται και με την επιστημονική και με την κοινή του ονομασία, ενώ υπάρχουν, επιπλέον, χάρτες με εισαγωγικά στοιχεία για τη γεωλογική ιστορία της Γης. Στην τελευταία αίθουσα του μουσείου, ένα μηχάνημα υπεριωδών ακτίνων μάς δίνει την ευκαιρία να παρατηρήσουμε χρωματισμούς στα πετρώματα που δεν είναι ορατοί με γυμνό μάτι.

 

 

 

 



 

Το ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, στην είσοδο του χωριού, ιδρύθηκε μόλις το 1996 και η λειτουργία του στηρίζεται αποκλειστικά στην εθελοντική προσφορά των μελών του. Σκοπός του είναι να γίνεται έρευνα, παρατήρηση και καταγραφή των οικοσυστημάτων της Νάξου, καθώς και ενημέρωση του κοινού για θέματα αρμονικής συμβίωσης σε σχέση με το περιβάλλον. Ανάμεσα στα εκθέματα του μουσείου ξεχωρίζουν η συλλογή αποξηραμένων φυτών της περιοχής (300 ταξινομημένα δείγματα), μια υπέροχη συλλογή 270 περίπου όστρακων του νησιού, καθώς και τα οστά τεσσάρων θαλάσσιων θηλαστικών: μιας φάλαινας φυσητήρα, ενός ρινοδέλφινου, μιας μεσογειακής φώκιας Monachus Monachus και μιας θαλάσσιας χελώνας Caretta Caretta. Στην πορεία, οι συλλογές εμπλουτίζονται διαρκώς με νέα δείγματα απολιθωμάτων, σφουγγαριών, σκελετών ζώων κ.ά. Ταυτόχρονα έχει δημιουργηθεί μια μικρή βιβλιοθήκη, με ενδιαφέροντα επιστημονικά αρχεία (εξειδικευμένα βιβλία, φωτογραφίες, ιστορικό παρατηρήσεων και καταγραφών).



ΥΓ. Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από τους μαθητές της Στ' τάξης του σχολείου μας, που επισκέφθηκαν την Απείρανθο με τη δασκάλα τους λίγο πριν από το τέλος της σχολικής χρονιάς.