ΝΕΦΕΛΕΣ
Τη φετινή Τσικνοπέμπτη (21/2) ξεκινήσαμε τη μέρα μας
με μια παράσταση, που είδαμε στο "Ιάκωβος Καμπανέλης":
τις Νεφέλες του Αριστοφάνη.
Ο Αριστοφάνης ήταν σατιρικός ποιητής του
5ου αιώνα π.Χ., ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της
αρχαίας αθηναϊκής κωμωδίας, με πολλά βραβεία σε θεατρικούς
διαγωνισμούς, και ο μοναδικός τού οποίου σώζονται ολοκληρωμένα έργα.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε
στην Αθήνα, την εποχή που ξεκινούσε για την πόλη και τους κατοίκους της μια περίοδος
ειρήνης και άνθισης, ενώ στη δημόσια ζωή κυριαρχούσε η προσωπικότητα του
Περικλή.
Ο Αριστοφάνης ήταν γιος του
Αθηναίου Φιλίππου, για τη ζωή του όμως μόνο ελάχιστα είναι σήμερα γνωστά. Παντρεύτηκε
νωρίς κι απέκτησε τρεις γιους. Φαίνεται πως είχε εξαιρετική μόρφωση, και στην
πορεία της ζωής του φρόντιζε πάντοτε να γίνεται όλο και καλύτερος στα θέματα της
σκηνικής τέχνης, δηλαδή στην παρουσίαση του έργου του απ’ όλες τις πλευρές. Ήταν
ετοιμόλογος, χιουμορίστας, με πολύ τολμηρή γλώσσα, και σατίριζε τους πάντες, ιδιαίτερα
τους δημαγωγούς και το Δήμο της Αθήνας.
Οι
Νεφέλες
είναι κωμωδία, ένα από τα πιο γνωστά και πολυσυζητημένα έργα του, που
παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα Μεγάλα Διονύσια (423 π.Χ.)
και απέσπασε το τρίτο βραβείο.
Οι
Νεφέλες αποτελούν μια σάτιρα για τις…
μοντέρνες –τότε τουλάχιστον, στην εποχή τους– παιδαγωγικές ιδέες του Σωκράτη. Δίνοντας
αυτό τον τίτλο στο έργο του, ο Αριστοφάνης εννοεί τις νεφελώδεις ιδέες της
φιλοσοφίας.
Η διδακτική κωμωδία Νεφέλες, την
οποία μάς παρουσίασε η Θεατρική Έξοδος Αιγαίου, ήταν μια παράσταση προσαρμοσμένη
για παιδιά όλων των ηλικιών, με χορό, τραγούδια και κωμική περιπέτεια.
Όσο για την υπόθεση, είναι
απλή και διαχρονική. Πρόκειται
για την ιστορία ενός αμόρφωτου
αγρότη,
του γερο-Στρεψιάδη, που βρίσκεται σε απελπιστική
οικονομική κατάσταση. Τα χρέη τον έχουν πνίξει!
Ο γάμος του με μια αριστοκράτισσα Αθηναία και η άσωτη ζωή του γιου τους Φειδιππίδη τον ανάγκασαν
να πάρει μεγάλα δάνεια. Τώρα, οι δανειστές τους δεν μπορούν να περιμένουν άλλο. Απαιτούν τα
χρήματά τους και τον πιέζουν, ενώ οι τόκοι ανεβάζουν ακόμα παραπάνω το χρέος.
Ο Στρεψιάδης έχει χάσει τον ύπνο του. Υπάρχει μόνο μία λύση! Να
στείλει το γιο του να κάνει
μαθήματα στο φροντιστήριο του Σωκράτη, για να μάθει τον δίκαιο
και τον άδικο λόγο, ώστε να τα καταφέρνει
στις δίκες. Ο
Φειδιππίδης, όμως, δεν
έχει καμιά όρεξη να κλειστεί στη σχολή και αρνείται να πάει, οπότε ο γερο-Στρεψιάδης αποφασίζει να γραφτεί ο ίδιος
και να σπουδάσει ρητορική και σοφιστική, ελπίζοντας πως, με αυτό τον τρόπο, θα μπορέσει να
υπερασπιστεί τον εαυτό του στο δικαστήριο και να γλιτώσει. Δυστυχώς γι’ αυτόν,
είναι ανεπίδεκτος μαθήσεως και γρήγορα τον διώχνουν από τη σχολή.
Τότε, ζητάει βοήθεια από τις Νεφέλες, που τον συμβουλεύουν να
φέρει, έστω και με το ζόρι, το γιο του στη σχολή, για να μάθει εκείνος όλα όσα
ο πατέρας του δεν καταλαβαίνει. Ευτυχώς, ο γιος του πείθεται τελικά να πάει, και μάλιστα τελειώνει τις σπουδές του με
επιτυχία. Ο Στρεψιάδης τον υποδέχεται όλο χαρά, αλλά σύντομα
διαπιστώνει πως ό,τι διδάχτηκε
ο γιος του θα το εφαρμόσει μέσα στο ίδιο τους το σπίτι…
